Badacz jako teren – nieudana próba
Podwórko hostelu Stalowa 52, gdzie mieszka zespół Ekspedycji
[Explorer as a field – unsuccessful try]
Podczas tej ekspedycji, jeszcze bardziej niż podczas poprzedniej, odczuwałam potrzebę zaburzenia układu relacji między badaczem i badanym, odwrócenia ustalonych kierunków przekazu w obrębie badania. Możliwe, że było to spowodowane faktem, że jestem stąd i tym razem nie potrafiłam się odnaleźć w grupie przyjezdnych odkrywców. Mimo, iż nie mieszkam na Pradze, słuchając refleksji moich kolegów z zespołu Ekspedycji, miałam wrażenie jakby to o mnie mówiono w trzeciej osobie. Moja motywacja ma więc zdecydowanie osobisty charakter, jednak jej świadomość pozwala mi obserwować, w jaki sposób usytuowanie badacza wpływa na przebieg badania.
Szukając sytuacji, w których może dojść do zamiany ról, do konfrontacji wniosków badaczy z opiniami mieszkańców, do badania obrazów, jakie tworzą o Pradze „odkrywcy”, zaproponowałam kilku osobom tu mieszkajacym przeprowadzenie wywiadów z członkami zespołu Ekspedycji. Osoby te poznały wcześniej niektórych badaczy z zespołu i miały okazję zadać im kilka pytań. Wyraziły chęć kontynuacji rozmów z pozostałymi „odkrywcami”, padło nawet słowo „przesłuchanie”. Umówiliśmy się, że będziemy spotykać się z każdym członkiem zespołu osobno, zadamy mu kilka pytań, a rozmowy zfilmujemy, nagramy i udokumentujemy na zdjęciach.
Niestety, z różnych, niezależnych przyczyn ostatecznie nie doszło do tych spotkań i planowane odwrócenie ról w badaniu nie zostało zrealizowane. Idea, aby badacze stali się terenem badawczym dla badanych (Hastrup 1998), pozostała jedynie pomysłem, który przez to, że nie zaistniał w praktyce, w faktycznej współpracy, pozostaje jedynie teoretycznym konceptem badacza – kolejnym świadectwem jego autorytetu (Clifford 1995). Niestety.
and – finally – English translation:
During this expedition, even more than during the previous one, I felt the need to perturb the system of relationships between the researchers and the local community, to reverse the set directions of transmission within the research. Perhaps this was due to the fact that I am from here and this time it was hard for me to identify myself with the the group of visiting explorers. Even though I do not live in Prague, listening to the reflection of my colleagues from the Expedition team, I felt like they are talking about me in the third person. My motivation is then very personal, but the consciousness of it, allows me to observe how the position of the researcher affect the course of the study.
I was looking for situations of role reversals, of confrontation of the researchers’ conclusion with the inhabitants’ opinions, I was looking for a possibility to study the images of Prague that researchers create. That is why I proposed a few people who live here to make interviews with the members of the Expedition team.
These people were already familiar with some members of the team and had the opportunity to ask them some questions. They expressed their willingness to continue talks with other explorers, they were interested in organising a kind of “hearing” of them. We agreed that we would meet with each team member individually, we will ask her/him a few questions, we will shoot, record the meeting and make photos of it.
Unfortunately, for various reasons, finally the meetings did not happen and the planned
role reversal could not have happened as well. The concept that researchers become a research field for respondents (see Hastrup 1998), remained then only an idea. Because of the fact that it was not practiced in a real cooperation, it remains also only a theoretical concept of the researcher – another evidence of her authority (see Clifford 1995). Unfortunately.